Podstawowe komendy systemu Linux w codziennym użyciu

Linux to popularny system operacyjny, który oferuje wiele zaawansowanych funkcji i narzędzi dla użytkowników. Jednym z najważniejszych aspektów Linuksa jest jego terminal, który umożliwia użytkownikom korzystanie z potężnych poleceń, aby wykonywać różne zadania w systemie. W tym artykule skupimy się na podstawowych poleceniach systemu Linux, które powinny być znane przez każdego użytkownika, niezależnie od poziomu zaawansowania. Poznanie tych poleceń umożliwi Ci wydajne i sprytne korzystanie z systemu, pomaga w zautomatyzowaniu zadań oraz w skróceniu czasu potrzebnego na wykonywanie różnych czynności.

• Co to jest polecenie systemu Linux?
• Kiedy i jak używać poleceń Linux?
• Czy można używać poleceń Linux w Windows?
• Polecenia Linux do obsługi połączenia SSH (np. w Putty)
• Najpopularniejsze i przydatne polecenia Linux z opisem

Zapraszamy do zapoznania się z poniższą listą, która zawiera najważniejsze i najczęściej używane polecenia systemu Linux, które pomogą Ci lepiej zrozumieć i opanować potężne narzędzia tego systemu.

Co to jest polecenie systemu Linux?

Polecenia systemu Linux to programy lub narzędzia, które pozwalają na interakcję z systemem za pośrednictwem interfejsu wiersza poleceń. Mogą być używane do różnych zadań, takich jak zarządzanie plikami, użytkownikami, instalacja oprogramowania i wiele innych.

Składnia polecenia Linuksa zawiera trzy części:

• CommandName to reguła, którą chcesz wykonać.
• Opcja lub flaga modyfikuje działanie polecenia. Aby go wywołać, użyj łączników ( – ) lub podwójnych łączników ( — ).
• Parametr lub argument określa wszelkie informacje niezbędne dla polecenia.

Opcje modyfikują zachowanie polecenia, a parametry dostarczają informacje potrzebne do wykonania zadania. Warto pamiętać, że Linux rozróżnia wielkość liter, co oznacza, że ma znaczenie, czy wprowadzasz komendę z dużą czy małą literą.

Kiedy i jak używać poleceń Linux?

Polecenia Linuxa używa się w terminalu, który jest interfejsem wiersza poleceń systemu operacyjnego Linux. Dzięki temu użytkownicy mają możliwość wydawania komend bezpośrednio do systemu i uzyskiwania odpowiedzi w postaci tekstu.

Polecenia systemu Linux są przydatne w wielu sytuacjach, takich jak zarządzanie plikami i katalogami, monitorowanie zasobów systemowych, konfigurowanie sieci, instalowanie i usuwanie oprogramowania, a także wiele innych. W porównaniu do interfejsu graficznego, polecenia w terminalu są często szybsze, bardziej elastyczne i potrafią wykonać zadania, które mogą być trudne lub niemożliwe do wykonania z poziomu graficznego interfejsu użytkownika.

Korzystanie z poleceń Linuxa jest szczególnie przydatne dla administratorów systemów i programistów, którzy często muszą wykonywać skrypty i automatyzować zadania w systemie. Jednak nawet zwykli użytkownicy mogą znaleźć wiele zastosowań dla podstawowych poleceń systemu Linux, które mogą pomóc w codziennej pracy z plikami, sieciami i innymi zadaniami.

Czy można używać komendy systemu Linux w Windows?

Jest możliwe używanie poleceń Linux w systemie Windows dzięki narzędziu Windows Subsystem for Linux (WSL). WSL pozwala na uruchamianie dystrybucji Linuxa, takich jak Ubuntu czy Debian, bezpośrednio w systemie Windows, co umożliwia korzystanie z poleceń terminala Linuxa.

Jednakże, wymagana jest odpowiednia konfiguracja systemu, w tym włączenie opcji WSL w systemie Windows oraz zainstalowanie dystrybucji Linuxa w systemie Windows. Ponadto, nie wszystkie polecenia Linuxa będą działać w środowisku WSL, w szczególności te, które wymagają interakcji z fizycznymi urządzeniami lub operują bezpośrednio na systemie plików.

Mimo to, WSL to przydatne narzędzie dla programistów lub użytkowników, którzy chcą korzystać z poleceń Linuxa w systemie Windows bez potrzeby instalacji oddzielnego systemu operacyjnego.

W Windows istnieje wiersz poleceń (ang. command prompt), który pozwala na wykonywanie poleceń systemowych. W wierszu poleceń Windows można używać wielu poleceń, które mają analogie w systemie Linux, jednakże polecenia te są zazwyczaj nieco inne niż ich odpowiedniki w systemie Linux.

W związku z tym, nie można bezpośrednio wykonywać poleceń Linux w wierszu poleceń Windows (cmd). Istnieją jednak narzędzia takie jak Cygwin lub Windows Subsystem for Linux (WSL), które pozwalają na uruchamianie poleceń Linux w systemie Windows.

Komendy systemu Linux do obsługi połączenia SSH (np. w Putty)

jeśli połączysz się z serwerem przy użyciu protokołu SSH za pomocą aplikacji, na przykład PuTTY, będziesz mógł korzystać z poleceń Linux. Połączenie SSH umożliwia zdalny dostęp do systemu Linux i wykonywanie poleceń na tym systemie.

W przypadku połączenia z serwerem Linux przez SSH za pomocą PuTTY lub innego klienta SSH, będziesz mógł korzystać z poleceń Linux, takich jak te, które wymieniliśmy niżej. Ważne jest jednak, aby pamiętać, że niektóre polecenia lub składnie mogą się różnić w zależności od dystrybucji Linuxa, którą używasz.

Najpopularniejsze i przydatne polecenia Linux z opisem

• awk – Program do przetwarzania i wyświetlania tekstu lub plików w wybranej formie.
• cat – wyświetla zawartość pliku tekstowego.
• cd – umożliwia zmianę katalogu roboczego (aktualnego) w terminalu.
• chmod – Pozwala na zmianę uprawnień dostępu do plików i folderów.
• chown – Pozwala na zmianę właściciela plików i folderów.
• cp – kopiuje pliki i katalogi z jednego miejsca do drugiego.
• crontab – Polecenie do edycji i zarządzania plikami crontab, w których określa się zaplanowane zadania.
• curl – Narzędzie do pobierania i przesyłania danych przez protokół HTTP, HTTPS, FTP, FTPS i inne.
• df – Narzędzie do wyświetlania informacji o wolnej przestrzeni dyskowej na różnych systemach plików.
• dig – Narzędzie do wykonywania zapytań DNS i wyświetlania odpowiedzi.
• du – Polecenie do obliczania zajętego miejsca na dysku przez pliki i katalogi.
• echo – wyświetla ciąg znaków na ekranie terminala.
• find – Narzędzie do wyszukiwania plików i katalogów w określonej lokalizacji i z określonymi atrybutami.
• free – Wyświetla informacje o ilości dostępnej i zajętej pamięci RAM.
• grep – Narzędzie do wyszukiwania wzorców w tekście lub plikach.
• gzip – Pozwala na kompresję plików.
• history – Wyświetla historię poleceń, które zostały wykonane w terminalu.
• ifconfig – wyświetla informacje o sieciowych interfejsach w systemie oraz ich konfiguracji.
• less – przeglądarka plików tekstowych, umożliwiająca przeglądanie plików w formie „stron”.
• ln – tworzy symboliczny link do istniejącego pliku lub katalogu.
• ls – polecenie wyświetlające listę plików i katalogów w bieżącym katalogu.
• man – wyświetla manual dla danego polecenia lub programu.
• mkdir – polecenie służące do tworzenia nowych katalogów (folderów) w systemie.
• mv – pozwala na przenoszenie i zmianę nazw plików i katalogów.
• nc – Narzędzie do ustanawiania i słuchania połączeń TCP i UDP.
• netstat – Wyświetla informacje o sieci, takie jak otwarte porty i połączenia.
• ping – Polecenie do wysyłania pakietów ICMP do określonego hosta lub adresu IP w celu sprawdzenia dostępności i szybkości odpowiedzi.
• ps – Polecenie do wyświetlania informacji o aktualnie działających procesach systemowych.
• pwd – wyświetla ścieżkę katalogu roboczego (aktualnego) w terminalu.
• rm – usuwa pliki i katalogi z systemu.
• rsync – Narzędzie do synchronizowania plików i katalogów między różnymi systemami.
• scp – Narzędzie do kopiowania plików między systemami przez protokół SSH.
• screen – Program do tworzenia wirtualnych terminali na jednym ekranie i przełączania między nimi.
• sed – Program do edycji strumieni tekstowych i plików w trybie wsadowym lub interaktywnym.
• ssh – umożliwia zdalne połączenie z innym komputerem lub serwerem poprzez bezpieczne połączenie sieciowe.
• ssh-keygen – Narzędzie do generowania par kluczy SSH, które mogą być użyte do zabezpieczania połączeń SSH.
• tar – polecenie do kompresowania i archiwizowania plików i katalogów w systemie.
• tcpdump – Narzędzie do przechwytywania i analizowania pakietów przesyłanych przez sieć.
• tee – Narzędzie do przekierowywania wyjścia z konsoli do pliku i jednocześnie wyświetlania go na ekranie.
• top – Wyświetla listę procesów uruchomionych w systemie i informacje o zużyciu zasobów systemowych.
• touch – tworzy pusty plik o podanej nazwie.
• traceroute – Narzędzie do śledzenia trasy, którą pakiet danych musi przejść, aby dotrzeć do określonego adresu IP lub hosta.
• uname – Wyświetla informacje o nazwie systemu operacyjnego i jego wersji.
• unzip – Pozwala na rozpakowywanie skompresowanych plików.